UNICEF COP29’a Katılıyor

2024 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP29), Kasım ayında Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de düzenlenecek. Dünya genelinde çocukların yaşamını ve esenliğini tehdit eden iklim krizlerinin gölgesinde düzenlenecek olan COP29 Zirvesi, Paris Anlaşması’na taraf olan devletleri bir araya getirecek. Dünyanın hemen her yerinde gerçekleşen iklim şokları; çocukların sağlığı, gelişimi, güvenliği ve temel hizmetlere erişimini olumsuz yönde etkilemeye devam ediyor. Ancak dünya, çocukları korumak için yeterli gayreti göstermiyor. UNICEF, COP29’da hazır bulunarak iklim politikaları, eylemleri ve yatırımlarında çocukların ihtiyaç, hak ve bakış açılarının dikkate alınmasını sağlamak için gereken adımları atmaya hazırlanıyor. UNICEF Genel Direktörü Catherine Russell: “Çocuklar; rekor sıcaklıklar, büyük yıkıma neden olan seller, hayati tehlike yaratan kuraklıklar ve kasırgalarla dolu bir yılı daha geride bıraktı. Bu krizlerin yaşanmasında en az sorumluluğu bulunan grup olmalarına rağmen, yüzleşmek zorunda kaldığımız sonuçların en ağır yükünü çocuklar taşıyor. Hükümetler hem COP29’da hem de Ulusal Katkı Beyanları aracılığıyla çocuk haklarını önceliklendirmeli. Çocuklar çözümün bir parçası olarak sürece dahil edilmeli ve dünya liderleri, sağlık, eğitim, su ve sanitasyon gibi çocukların ihtiyaç duyduğu sistemleri iklim değişikliğinin etkilerine karşı daha dayanıklı hale getirmeli. Vakit harekete geçme vaktidir.” Özet Bilgiler

• Yaklaşık 1 milyar çocuk (dünyadaki 2,2 milyar çocuğun neredeyse yarısı) iklim tehlikelerinin “aşırı yüksek risk” teşkil ettiği 33 ülkede yaşıyor.
• Amazon bölgesinde 420 binden fazla çocuk rekor düzeydeki kuraklıkla mücadele ediyor.
• Her 5 çocuktan 1’i, diğer bir deyişle yaklaşık 466 milyon çocuk, yalnızca altmış yıl öncesine kıyasla yıllık aşırı sıcak gün sayısı en az iki kat artmış olan bölgelerde hayatını sürdürüyor.
• Aşırı sıcaklar, ölü doğum ve erken doğum riskinin artmasına yol açıyor; hava sıcaklığının 1°C yükselmesi, bu riski %5 oranında artırıyor.
• Hava kirliliği, yetersiz beslenmenin ardından küresel ölçekte beş yaşından küçük çocukların ölümüne neden olan en yaygın ikinci etken olarak öne çıkıyor.
• Bangladeş’te yapılan araştırmalar, sıcak hava dalgalarının 30 günden fazla sürdüğü yıllarda, 11-14 yaş grubundaki kız çocuklarının çocuk yaşta evliliğe maruz kalma riskinin sıcak hava dalgası yaşanmayan yıllara kıyasla iki kat arttığını gösteriyor.

Temel Husus Paris Anlaşması’na taraf olan ülkeler, iklim eylemi kapsamındaki faaliyetleri sırasında çocuk haklarını dikkate alma, koruma ve teşvik etme taahhüdünde bulunmuştur. Ayrıca, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi’nin 26 Sayılı Genel Yorumu’nda çocukların temiz, sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevrede yaşama hakkının üye devletler tarafından güvence altına alınması gerektiği vurgulanmaktadır. COP28’de elde edilen kazanımların (Başkanlık Gençlik İklim Elçisi makamının kurumsallaştırılması ve Haziran 2024’te Bonn İklim Konferansı kapsamında çocuklar ve iklim değişikliği konusunda uzman diyaloğu etkinliği düzenlemeye karar verilmesi gibi) henüz çocuk odaklı iklim politikaları alanında önemli girişim veya yatırımlara dönüşmediği görülüyor. Örneğin:

• Önümüzdeki yıl taraf ülkelerin ulusal iklim planlarının güncellenmiş halini, yani Ulusal Katkı Beyanları'nı (NDCs 3.0) sunmaları gerekiyor. Ancak mevcut planların yarısından bile azının çocuk veya genç odaklı nitelikte olduğu ve bu belgelerin yalnızca %3’ünün çocukları da dahil eden katılımcı süreçlerle hazırlandığı anlaşılıyor.
• İklim finansmanının ise yalnızca %2,4’ünün çocukların ihtiyaçlarını dikkate aldığı, 2006-2023 arasındaki 17 yıllık dönemde onaylanan 591 projelerden yalnızca bir tanesinin temel hedef olarak eğitime odaklandığı kaydediliyor.

UNICEF liderlere çağrıda bulunuyor: 1.COP29 Sonuç Bildirgesi’nde iklim değişikliğinin çocuklar üzerinde neden olduğu emsalsiz ve orantısız etkilerle mücadeleye yönelik adımlara yer verilmesini sağlayın. 

• Ulusal politikalar, finansman ve UNFCCC çalışmaları kapsamında çocukların ihtiyaçlarının karşılanması da dahil olmak üzere çocuklar ve iklim değişikliği konusunda uzman diyaloğu etkinliği sonucunda geliştirilen tavsiyelere ilişkin somut adımlara yer COP29 Sonuç Bildirgesi’nde verilmelidir.
• Taraflar, ikinci Küresel Durum Değerlendirmesi öncesinde ve sırasında çocukların hak ve ihtiyaçlarının değerlendirilmesi ve korunmasına yönelik açık bir yol haritasına işaret etmelidir.

2.İklim finansmanında çocuklara yönelik büyük artış sağlayın.

• 100 milyar dolarlık hedefin yerini alacak olan İklim Finansmanı için Toplulaştırılmış Yeni Sayısal Hedef (NCQG), çocuk haklarını temel almalı; toplumsal cinsiyet ve yaşa duyarlı iklim finansmanını arttırmalı; uyum ve zarar/kayıp telafi fonları da dahil olmak üzere yeni ve ek finansman kaynaklarını teşvik etmelidir.
• Taraflar, iklim finansmanının çocuklara özgü hassasiyetleri dikkate almasını sağlamalı; bu kapsamda, çocuklar ve iklim değişikliği konusunda uzman diyaloğu etkinliğinde tavsiye edildiği üzere, söz konusu amaca yönelik finansman pencereleri oluşturulmalı ve çocuk dostu iklim finansmanı izlenmelidir.

3.Yeni Ulusal Katkı Beyanları'nın (NDCs 3.0) tamamının çocuk odaklı bir bakış açısıyla hazırlanmasını ve iklim değişikliğinin çocuklar üzerindeki orantısız etkilerini ele almasını sağlayın. Bu konuda yapılan açıklamalar:

• 1,5°C hedefine ulaşmayı mümkün kılacak şekilde, emisyon azaltımı ve iklim değişikliğinin etkilerinin hafiflemesine yönelik yeterli taahhütlere yer vermelidir.
• Sağlık, eğitim ve gıda sistemleri gibi çocuklar için hayati önem arz eden sosyal hizmetlerin güçlendirilerek iklim dostu ve afetlere dayanıklı hale getirmelisini desteklemelidir.
• Hem çocukları ve gençleri hem de sahip oldukları hakları içerecek şekilde kapsayıcı olmalıdır.

4.Çocukların ve gençlerin güçlenmesini sağlayarak iklime ilişkin karar alma süreçlerine anlamlı bir şekilde katılmalarını mümkün kılın. 

• COP29’da çocukların ve gençlerin ulusal delegasyonlarda ve müzakere ekiplerinde yer alması sağlanmalıdır.

UNICEF'in COP29 Etkinlikleri: Basın mensuplarının katılımına açık (Tüm saatler Azerbaycan Saatine göre belirtilmiştir) COP29 Azerbaycan Başkanlığı’nın ortak ev sahipliğinde Çocuklar, Gençler ve İklim Eylemi Bildirgesi’nin İmzalanması (Signing of the Declaration on Children, Youth and Climate Action co-hosted by the COP29 Azerbaijan Presidency) Zaman: 11 Kasım, Pazartesi Saat: 14.00 – 14:15 Yer: Azerbaycan Pavilyonu Etkinlik: COP29 Başkanı, UNICEF Çocuklar, Gençler ve İklim Eylemi Bildirgesi’ni imzalayacak ve Azerbaycan, çocuklara duyarlı iklim eylemini destekleyen 53. ülke olacaktır. Onların Dünyası İçin, Bizim Dünyamız İçin: Çocukları ve Gençleri İklim Eyleminin Merkezine Yerleştirmek (For Their World, For Our World, Bringing Children and Young People to the Heart of Climate Action) Zaman: 12 Kasım Salı, Saat: 09.00 Yer: (Teyit Edilecek) Etkinlik: UNICEF ve Yeşil İklim Fonu, UNICEF'in yeni duyurduğu akreditasyonunu kutlayacak ve iklim finansmanı açığının çocuk odaklı bakış açısıyla kapatılmasına yönelik stratejileri masaya yatıracak. Çocuklar İçin İklim Finansmanı Açığını Kapatmak (Closing the Climate Finance Gap for Children) Zaman: 16 Kasım, Cumartesi Saat: 14:00 – 15:00 Yer: Mugham – Özel Etkinlik Odası 2, Mavi Bölge Etkinlik: COP29 Başkanlığı ve UNICEF, çocuklar için iklim finansmanı açığını kapatmak için tüm tarafların nasıl bir işbirliği yürütebileceğini tartışmak üzere kuşaklar arası bir sohbet etkinliğine ev sahipliği yapacak. Ayrıca, UNICEF uzmanları COP29 boyunca çeşitli ortak etkinliklerde konuşmalar yaparak iklim değişikliğinin çocuklar üzerindeki etkilerini ve hayata geçirilmesi gereken eylemleri anlatacak. Çocuklar ve Gençler İklim krizinden en çok etkilenen ülkeler de dahil olmak üzere, çeşitli ülkelerden gelen iklim aktivisti çocuk ve gençler COP29’a katılacak ve mülakatlar verecekler. Mülakatlar Arapça, İngilizce, Fransızca ve İspanyolca dillerinde gerçekleştirilecek.